Viale Castro Pretorio, 105
00185 ROMA
Telefono: +39 06/4989424 +39 06/49210425
Posta Elettronica Certificata (PEC): ic-cu.manus@cultura.gov.it
E-mail del servizio: ic-cu.mol@cultura.gov.it
You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.
Membranaceo, guardie miste: i-III (mod. cart.), IV (cart.), V-VI (membr.); I'-IV' (cart.); fascicoli legati; 1501-1525 data stimata (ante 1518); cc. VI + 235 + IV; bianche le cc. 12-17, 53-57, 80-85, 105-107, 163-166, 181-186
Identificatore
|
CNMD\0000206204
|
Dimensioni
|
mm 158 x 105 (c. 1)
|
Scrittura e mani
|
Scrittura:
Descrizione: Mano di Domenico da Soldo in corsiva all'antica
|
Decorazione
|
Decorato
Iniziali: Presenza di iniziali semplici
Iniziali ornate: Presenza di iniziali ornate
Iniziali fitomorfe: Presenza di iniziali fifomorfe
Note alle iniziali/fregi: Iniziali ornate con oro alle cc. 1r, 18r, 19r, 30r, 88r, 90r, 108r. Alcuni titoli sono incorniciati entro cartigli a penna con interno acquarellato
|
Legatura
|
Legatura presente
Datazione: 1501-1600;
Origine: Restaurata
Materia delle assi o dei quadranti: Assi in cartone
Materia della coperta: Coperta in pelle
Decorazione della coperta: A secco
Elementi metallici/altro: fermagli
|
Storia del manoscritto
|
Trascrizione/descrizione di elementi storici: A c. 153r: "Privilegium Urbani 4ti et declaratio Sixti 4ti de absolvendis secularibus, et est in conventu sancte Mariae ordinis carmelitarum Brixiae insertum in mari magno suo cum plumbo et aliis pertinentiis, extractum per me fratrem Dominicum de Soldo manu propria". La trascrizione di Domenico da Soldo può essere datata anteriormente al 1517 poichè all'elenco dei Generali dell'ordine dei predicatori sono stati aggiunti da mani diverse quelli a partire dal 1518 (c. 222v).
Due cartellini cartacei recuperati dall'antica legatura ed ora applicati nella controguardia anteriore, nel primo: "S. Maria Novella n. 933"; nel secondo: "III. F. 3V", ma l'ultima lettera è in gran parte erasa.
A c. VIv: "Iste liber concessus fuit mihi fratri Antonino Berti a reverendo Provinciali fratre Vincentio Herculano".
Timbro della Biblioteca di Santa Maria Novella a c. 1r. Timbro della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze a c. 1r, margine inferiore.
Il manoscritto pervenne alla sede attuale a seguito della soppressione del 1808.
Antiche segnature:
III.F.3V
Nomi legati alla descrizione esterna:
*Convento di *Santa *Maria *Novella < Firenze >
, possessore
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
S. Maria Novella, citato a c. contr. ant.
Ercolano, Vincenzo
, altra relazione di D.E.
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
Vincentio Herculano, citato a c. VIv
Berti, Antonino
, possessore
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
Antonino Berti, citato a c. Viv
Domenico : da#Soldo
, copista
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
Dominicus de Soldo, citato a c. 153r
|
Stato di conservazione e restauro
|
Restauro: Ha subito interventi di restauro: del sec. XIX con recupero dei piatti originali;
|
Osservazioni
|
A c. IVv tavola del contenuto. A c. Vr annotazioni su papi (a. 1513). A c. I'v sentenze tratte dal "Decretum".
|
Autore
|
|
Titoli
|
Titolo presente: Regula beati Augustini episcopi (c. 1r)
Nomi presenti nei titoli:
Augustinus
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Ante omnia, fratres carissimi, diligatur Deus... Haec igitur sunt, quae... (c. 1r)
expl. (testo): ...et in temptacione non inducatur (c. 4r)
|
Autore
|
|
Altri nomi
|
Augustinus, Aurelius < santo >
, altra relazione di D.I.
|
Titoli
|
Titolo presente: De laudibus Regulae beati Augustini secundum magistrum Umbertum in principio ipsius expositionis (c. 4v)
Nomi presenti nei titoli:
Augustinus, Umbertus
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Inter multas et varias regulas sub quibus religiosi militant... (c. 4v)
expl. (testo): ... Sicut patet in processu expositioni et c. (c. 10r)
|
Osservazioni
|
Alle cc. 10v-11r: "Quedam breviter extracta ex expositione Regule beati Augustini secundum magistrum Hubertum"
|
Titoli
|
Titolo presente: Incipiunt Constitutiones ordinis fratrum praedicatorum (c. 18r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Quoniam ex precepto regulae iubemur habere... Distictio prima. De officio... (c. 18r)
expl. (testo): ...nec etiam aliquos libellos (c. 45r)
|
Altri nomi
|
Gregorius < papa ; 11. >
, altra relazione di D.I.
Bonifacius < papa ; 9. >
, altra relazione di D.I.
|
Titoli
|
Titolo presente: Iste sunt admonitiones et ordinationes capituli generalis, que habent vim constitutionum auctoritate Summi Pontifici (c. 45r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Quicumque in publica predicatione vel in comuni coram secularium multitudine... (c. 45r)
expl. (testo): ... in nullo volumus suffragari (c. 48r)
|
Osservazioni
|
"Constitutiones" di Gregorio XI e Bonifacio IX.
|
Autore
|
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
magister Vincentius Bandellus de Castro Novo, citato a
|
Titoli
|
Titolo presente: Quedam extracta ex libello constitutionum magistri ordinis s. Magistri Vincentiis Bandello de Castro Novo... (c. 48v)
Nomi presenti nei titoli:
Vincentius Bandellus de Castro Novo
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Prelatus hic vocatur quicumque habet curam animarum... (c. 48v)
expl. (testo): ... dicere ave Maria tentantur aliis omnibus et c. (c. 52r)
|
Autore
|
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
Humbertus ordinis predicatorum, citato a c. 58r
|
Titoli
|
Titolo presente: Quedam extracta breviter ex expositione magistri Humberti ordinis predicatorum super constitutiones fratrum eiusdem ordinis (c. 58r)
Nomi presenti nei titoli:
Humbertus ordinis predicatorum
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Quoniam ex precepto regulae iubemur habere... (c. 58r)
expl. (testo): ... essent digni carceribus vel aliis penis gravioribus (c. 67v)
|
Altri nomi
|
Turriano, Giovacchino
, altra relazione di D.I.
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
magister Ioachinus Turrianus, citato a
Bandelli, Vincenzo < 1435-1506 >
, altra relazione di D.I.
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
magister Vincentius Bandellus, citato a c. 75v
|
Titoli
|
Titolo presente: Acta Capituli Cenomanis celebrati die XII maii M° CCCC°XC°I° sub magistro Ioachino Turriano veneto (c. 68r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Inchoamus. Quod de sancta Appollonia virgine et martire fiat festum... (c. 68r)
expl. (testo): ... sub iudicio ordinis agere potest (c. 79r)
|
Osservazioni
|
Estratti dai Capitoli del: 12 maggio 1491 (Le Mans), 18 maggio 1494 (Ferrara), 3 giugno 1498 ("sub magistro Ioachino Veneto") e 30 maggio 1502 (Roma, "sub magistro Vincentio Bandello")
|
Altri nomi
|
Niccolò < papa ; 5. >
, altra relazione di D.I.
Alexander <papa ; 6. ca. 1431-1503>
, altra relazione di D.I.
Eugenius <papa ; 4. 1383-1447>
, altra relazione di D.I.
Paulus < papa ; 2. >
, altra relazione di D.I.
|
Titoli
|
Titolo presente: Copia confirmationis privilegiorum congregationis Lombardiae de Observantia ordinis predicatorum, extracta ex originali bulla plumbea quae est apud Reverendum Vicarium Generalem predicte congregationis (c. 86v)
|
Osservazioni
|
Decreti di Alessandro VI, Niccolò V, Paolo II, Eugenio IV ed altri.
|
Titoli
|
Titolo presente: Tabula alphabetica super omnia privilegia ordinis predicatorum concessa a diversis pontificibus breviter extracta, quoniam difficile esset omnia privilegia posse et scribere et portare (c. 108r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Magister ordinis, priores provinciales et conventuales... (c. 108r)
expl. (testo): ... ut patet in titulo corrigere (c. 118v)
|
Titoli
|
Titolo aggiunto: Privilegia multa concessa ordini per Alexandrum
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Dilectis filiis ... benedictionem. Nimis iniqua vicissitudine... (c. 118v)
expl. (testo): ... Datum Laterano [sic] IIII° idus Martii pontificatus nostri anno primo. (c. 162v)
|
Titoli
|
Titolo presente: Incipit tractus [sic] canonicus de officio priorum provincialium in quo sunt forme omnes actuum et electionum canonicarum ordinis fratrum predicatorum (c. 167r)
Titolo identificato: Tractatus de officio priorum
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Provinciale officium in ordine predicatorum circa multa occupatur... (c. 167r)
expl. (testo): .. presenti consentiens fui. Eligo sororem N. subscripsi (c. 180r)
|
Autore
|
Nomi sul manoscritto o aggiunti:
magister Humbertus, citato a c. 187r
|
Titoli
|
Titolo presente: De visitatione et requisitis ad illam. Pro maiori parte extractis ex magistri Humberti instructorio ex diversis locis (c. 187r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Frequenter stude visitare conventus et pluries illos... (c. 187r)
expl. (testo): .. de conventis visitatis predica salva semper conscia (c. 189r)
|
Titoli
|
Titolo presente: Incipiunt quedam extracta sub brevitate capitolo R. generalium a principio ordinis usque ad presens tempus (c. 189v)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Admonemus ne extranei recipiantur ad commedendum infirmaria... (c. 189r)
expl. (testo): ... fuit declaratum (c. 201v)
|
Osservazioni
|
Dal 1236 al 1354.
|
Titoli
|
Titolo presente: Incipit quoddam extractum quarundam cronicarum ordinis predicatorum cum nominibus magistrorum secundum tempus eorum (c. 207r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Sicut ex diversis cronicis et actibus colligetur... (c. 207r)
expl. (testo): ... fratrem Arnaldum de Ursinis actu regens Parisius cardinalem (c. 217v)
|
Titoli
|
Titolo presente: Incipit de magistris generalibus ordinis predicatorum (c. 218r)
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Fuerunt autem in ordine generales... (c. 218r)
expl. (testo): ... ideo laudes eius in fine [seguono additiones d'altra mano] (c. 222v)
|
Osservazioni
|
L'ultimo Generale dell'Ordine menzionato da Domenico da Soldo è stato eletto nel 1508; all'elenco sono stati aggiunti da mani diverse i Generali dell'Ordine dal 1518 al 1571.
|
Titoli
|
Titolo elaborato: Elenco di Papi
|
Incipit/Explicit
|
inc. (testo): Pater omnipotens Deus dedit nobis... Primus summus pontifex.. (c. 223r)
expl. (testo): ... subito mortuus (c. 235v)
|
Osservazioni
|
Si interrompe con papa Bonifacio VII.
|
Non a stampa
|
Indice dei manoscritti scelti nelle biblioteche monastiche del Dipartimento dell'Arno dalla Commissione degli oggetti d'arte e scienze e dalla medesima rilasciati alla Pubblica Libreria Magliabechiana, Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Sala Mss, Cat. 1, 136; [Inventario dei manoscritti dei Conventi Soppressi], Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Sala Mss, Cat. 2, 6.
|
A stampa
|
Denifle, Heinrich, Die Constitutionen des Prediger-Ordens vom Jahre 1228, "Archiv für Litteratur-und Kirchengeschichte des Mittelalters", I (1885), 173 n. 2.
Orlandi, Stefano, La biblioteca di S. Maria Novella in Firenze dal sec. XIV al sec. XIX, Firenze, Il Rosario, 1952, 59.
Creytens, Raymond, Les commentateurs dominicains de la règle de S. Augustin du XIIIe au XVIe siècle, "Archivum fratrum praedicatorum", 33 ( 1963), 130.
Pomaro, Gabriella, Censimento dei manoscritti di S. Maria Novella. Parte II: secolo XV-XVI in., "Memorie domenicane", 13 (1982), 203-353, in part. 217-219.
Kristeller, Paul Oskar,
|
Progetto
|
Manoscritti della Biblioteca Nazionale Centrale, Firenze
|
Autore della scheda
|
Paola Pirolo
|
Ultima modifica
|
Erik Boni
|
Tipologia
|
Scheda di prima mano
|
Data di creazione
|
11/07/2012
|
Ultima modifica
|
27/03/2024
|
CNMS
|
CNMS\0000146543
|
Biblioteche | Dettaglio |
---|---|
Biblioteca nazionale centrale - Firenze
|
Viale Castro Pretorio, 105
00185 ROMA
Telefono: +39 06/4989424 +39 06/49210425
Posta Elettronica Certificata (PEC): ic-cu.manus@cultura.gov.it
E-mail del servizio: ic-cu.mol@cultura.gov.it
Via del Collegio Romano, 27
00186 Roma
Numero Verde: 800 99 11 99
URP: +39 06/6723 2101 - 2022 - 2970
Centralino MIC: +39 06/67231