Ricerca Manoscritti

Firenze, Biblioteca Riccardiana, Riccardiano, Ricc.368

Misto: membr. le cc. 4, 8-9, 15-16 e 29-30, guardie cartacee: cc. I-II e I’-II’ di restauro, cc. III-IV coeve alla legatura (sec. XVIII); fascicoli legati; 1426-1450 data stimata; cc. IV + 49 + II; numerazione meccanica 1-48 non estesa alla prima c., bianche le cc. 1n.n., 28 e 35v-48v (le cc. 35v e 36r preparate per la scrittura)

Identifier
CNMD\0000161049
Dimensions
mm 170 x 118 (c. 14)
Watermark
del tipo 7690 (huchet) del Briquet
Quire structure
1/5 (cc. 1 n.n.-4), 2/8 (cc. 5-12), 3/6 (cc. 13-18), 4/8 (cc. 19-26), 5/6 (cc. 27-32), 6/8 (cc. 33-40), 7/6 (cc. 41-46). , 8/2 (cc. 47-48): il fasc. 1 è un originario ternione acefalo della c. iniziale membr., presumibilmente bianca con funzione di guardia
Ruling
a colore
Ruling pattern
mm 107×68 (variabile)
Ruling
rr. 2/ll. 21 (variabili: 17/26)
Mise en page
a piena pagina
Script and hands
Script:
Description: "Lettera bastarda" di una sola mano; rare "maniculae"
Decoration
Decorato
Initials: Presenza di iniziali semplici di colore: Rosso
Note to initials/friezes: Rubriche, segni di paragrafo in rosso, maiuscole e parti del testo toccate nel medesimo colore
Binding
Legatura presente
Date: ;
Origin: di restauro (sec. XIX ex.) eseguita da Egisto Bruscoli, con recupero di parti della precedente legatura settecentesca
Material of boards : Assi in legno
Material of cover: Coperta in altro materiale, assi nude e quarto di pelle; dorso a 3 nervature semplici
History of manuscript
Transcription/description of historical information: A c. 1r, nel margine inferiore, un monogramma: «PNH», secondo Rosanna Miriello (Manoscritti datati, p. 63 nr. 110) della stessa mano del testo, con doppio valore di sottoscrizione e nota di possesso. Sulla prima c., n.n., al centro, di mano cinquecentesca: «n° 58», probabilmente un’antica segnatura. A c. IIIr, ad inchiostro, il titolo (sec. XVIII): «Collationes et sermones sacri». A c. IVr, un «Index collationum et orationum», di mano del bibliotecario Giovanni Lami, al quale si deve anche la numerazione interna dei testi; un’altra mano (verosimilmente quella del custode Vincenzio Volpi) ha aggiunto l’indicazione delle pagine. A c. 1r, nell’angolo superiore interno, la segnatura Lami: «K.III.29». A c. 1n.n.r, nell’angolo superiore esterno, un nr. a matita rossa ad uso del legatore (sec. XIX): «101» (lo stesso nr. compare anche all’interno di entrambi i piatti, in alto). A c. 48v, al centro, ad inchiostro (sec. XX in.): «Carte 48 nuov. num.». A c. IIIr, nel margine superiore, tracciate a matita blu, la segnatura corrente e quella Lami (sec. XX). Sul dorso, in basso, cartellino cart. recente con la segnatura (il medesimo cartellino è stato applicato sul contropiatto anteriore, in alto). Segnatura Lami: «K.III.29» (cc. IIIr e 1r)
Old shelfmarks:
58 (c. 1n.n.r, sec. XVI),
K.III.29 (Lami; cc. IIIr e 1r)

Names linked to external description:
PNH < sec. 15 > , possessore
Names in the manuscript or added:
PNH, citato a c. 1r



Masi, Giuseppe , restauratore

Volpi, Vincenzio <custode sec. 19.> , altra relazione di D.E.

Lami, Giovanni < 1697-1770 > , altra relazione di D.E.

State of preservation and restoration
Restoration: Underwent restoration: 1961, G. Masi-A. Andreoni;
Contents
Titles
Titolo elaborato: Sermones et collationes pro defunctis
Incipit/Explicit
inc. (primo testo): Verba ista originaliter scripta sunt in epistola a (sic) Tesalonicenses, IIII° c. (c. 1r)
Note: Precede la rubrica: "Collatio pro mortuis". Apre il testo la citazione [1 Th. 4,16]: "Mortui qui in Christo sunt resurgent primi"

expl. (primo testo): offerens ipsum ad omnium vestrum beneplacita et optata servitia (c. 1v)
inc. (ultimo testo): Sicut dicit Boetius primo libro De consolatione: Omne animal vitam tueri laborat (c. 7v)
Note: Precede la rubrica: "Sermo pro mortuis". Apre il testo la citazione [2 Sm 14,14]: "Omnes morimur et quasi aqua dilabimur super terram, que non revertuntur, R. IX° c."

expl. (ultimo testo): corda paratum et mentes amicorum letabiliter sautiavit et convenit (c. 10v)
Titles
Titolo presente: Collatio quando contraendum est matrimonium (c. 11r)
Titolo aggiunto: Collatio quando contrahendum est matrimonium
Note: c. IVr, sec. XVIII

Incipit/Explicit
inc. (testo): Spetabiles (sic) et egregii domini ceterique vestri et femine in presenti actu congregati ad multiplicandam et conservandam (c. 11r)
Note: Apre il testo la citazione [Gn 2,18]: "Dixit Dominus vel Deus: Non est bonum hominem esse solum: faciamus ei adiutorium similem (sic) sibi, Genesis II° capitulo"

expl. (testo): in alterum consentire et si dixerit quod sic contratum (sic) erit verum matrimonium (c. 12v)
Titles
Titolo presente: Iste sunt etates mundi (c. 13r)
Titolo aggiunto: Aetates mundi
Note: c. IVr, sec. XVIII

Incipit/Explicit
inc. (testo): Prima etas mundi fuit ab Addam usque ad Noe et fuerunt mille (c. 13r)
expl. (testo): settima et ultima est declepitas seu gravitas et ista durat usque ad mortem (c. 13v)
Titles
Titolo aggiunto: Encomium de cella
Note: c. IVr, sec. XVIII

Incipit/Explicit
inc. (testo): Cella, quies mentis, fugat caterva demonum (c. 13v)
Author
Titles
Titolo presente: In missis novis (c. 14r)
Titolo aggiunto: Sermo in missis novis
Note: c. IVr, sec. XVIII

Titolo identificato: Sermo in missis novis
Note: cfr. SCHNEYER, Repertorium, V, p. 669 nr. 593

Incipit/Explicit
inc. (testo): Vlgariter (sic) dicitur: Tali sancto talis offerendi, tali domino talis familia. Sed constat (c. 14r)
Note: Precede la citazione [Is 52,11]: "Mundamini, qui fertis vasa Domini"

expl. (testo): ad singnificandum arma iustitie ad destris (sic) et ad sinistris (sic) in susceptione adversorum in prosperorum. Rogemus ergo, et cetera (c. 17r)
Titles
Titolo elaborato: Impedimenta poenitentiae
Incipit/Explicit
inc. (testo): Quatuor sunt impedimenta penitentie, scilicet pudor, timor, spes, desperatio (c. 17r)
expl. (testo): noli desperare, sed iacta cor tuum in Domino et ipse te enutriet, et cetera (c. 20r)
Titles
Titolo elaborato: Sermones de Tempore (In capite ieiunii-Annuntiatio BMV)
Incipit/Explicit
inc. (primo testo): In propositis verbis iuxta triplicem statum corporis humani comparatur (sic) hominem Iob tribus rebus, scilicet luto, faville et cineri (c. 20r)
Note: Precede la rubrica: "In die cinerum et mortuorum sermo". Apre il testo la citazione [Iob 30,19]: "Conparatus sum luto et assimilatus sum faville et cineri, Iob 3"

expl. (primo testo): Eccl. 4: Homo, cum morietur, hereditabit serpem, bestias et vermes (c. 21r)
inc. (ultimo testo): Verba ista leguntur in evangelio hodierno et sunt verba angeli Gabrielis (c. 31v)
Note: Precede la rubrica: "In Annuntiatione bete (sic) Marie Virginis". Apre il testo la citazione [Lc 1,28]: "Ave, gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus, Luca 1"

expl. (ultimo testo): conformemur igitur, karissimi, beate Marie in humilitate et castitate, ut mereamur hoc fieri hospites Christi spiritualiter in cordibus nostris per gratiam et in fine cum beata Virgine in celo per gloriam. Amen (c. 35r)
Observations
Serie di sermoni per lo più destinati al tempo quaresimale:
cc. 20r-21r, In die Cinerum et mortuorum sermo;
cc. 21r-24r, In eodem die;
cc. 24r-27v, In tempore Quatragesime sermo;
cc. 29r-31r, De sanguine Iesu Christi;
cc. 31v-35r, In Annuntiatione bete (sic) Marie Virginis
Unpublished
L. RIGOLI, Illustrazioni dei Codici Riccardiani (Firenze, Biblioteca Riccardiana, ms. 3582), p. 235
Printed
G. LAMI, Catalogus codicum manuscriptorum qui in Bibliotheca Riccardiana Florentiae adservantur ..., Liburni, ex Typographio Antonii Sanctini et sociorum, 1756, p. 129;
Inventario e stima della Libreria Riccardi. Manoscritti e edizioni del sec. XV, Firenze 1810, p. 12;
T. DE ROBERTIS - R. MIRIELLO (a cura di), I manoscritti datati della Biblioteca Riccardiana di Firenze. I. Mss. 1-1000, Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo, 1997, p. 63 nr. 110 e tav. CLIV
Reproductions
su microfilm
Sources
C.M. BRIQUET, Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier dès leur apparition vers 1282 jusqu'en 1600. A Facsimile of the 1907 Edition with Supplementary Material..., a cura di A. Stevenson, I-IV, Amsterdam, The Paper Publications Society, 1968; J. B. SCHNEYER, Repertorium der Lateinischen Sermones des Mittelalters für die zeit von 1150-1350, I-XI, Münster Westfalen, Aschendorffsche Verlagsbuchhandlung, 1969-1990; T. KAEPPELI, Scriptores Ordinis Praedicatorum Medii Aevi, I-IV (il vol. IV in collaborazione con E. Panella), Roma, S. Sabina-Istituto Storico Domenicano, 1970-1993; T. DE ROBERTIS - R. MIRIELLO (a cura di), I manoscritti datati della Biblioteca Riccardiana di Firenze. I. Mss. 1-1000, Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo, 1997
Project
Censimento dei manoscritti della Biblioteca Riccardiana, Firenze
Author of description
Giovanna Lazzi
Ultima modifica = last modification
Francesca Mazzanti
Type
Scheda di prima mano (scheda di Francesca Mazzanti)
Date of creation
22/02/2010
Last modification
25/05/2018
CNMS
CNMS\0000107165
Libraries Details
Biblioteca Riccardiana - Firenze